Duurzame Eneregiecoöperatie Zoetermeer U.A.
Door en voor inwoners van Zoetermeer
Terugblik op DEZo Energiecafé - Warmtepompen zonder buitenunit
5
APR
In dit Energiecafé stonden centraal op water/water warmtepompen zonder de bekende buitenunit van de lucht/ waterwarmtepomp. De buitenunit roept nogal eens vragen op over geluid en visuele inpasbaarheid en het rendement. Kan het anders en met een mogelijk beter rendement met het gebruik maken van een bodemlus of PVT-panelen als bron waarbij de warmtepomp in de woning is geplaatst.
Warmtepomp met bodemlus
Rob Vanbergenhenegouwen van Nibe Nederland. Nibe heeft sinds 1980 ervaring met de ontwikkeling en productie van warmtepompen. De warmtepomp van Nibe werkt in combinatie met een te plaatsen bodemlus van ca. 100 tot 150 m. diepte. Hiervoor zijn gespecialiseerde boorbedrijven. Bij nieuwbouw kan de lus in de heipalen aangebracht worden. Afstand tussen de lus van een buurman moet ca. 6 tot 8 m. blijven. Voor de plaatsing van een lus is een vergunning of melding nodig. Niet overal in Nederland is het (nog) toegestaan om bodemlussen te plaatsen. Bij de vergunningverlening kunnen voorschriften volgen om afdichtende lagen die doorboort worden bij het aanbrengen van de lus weer af te dichten.
Als vulmiddel voor de lus wordt water (brine water) met tussen de 10 en 30% glycol (Mono Propylene glycol of Mono Ethylene glycol) gebruikt. Glycol is nodig om het bevriezen van de leiding na de verdamper te voorkomen. Een warmtepomp met een bodemlus is aanmerkelijk efficiënter dan de lucht/ water warmtepomp. Dit is te verklaren dat de bron, het bodemvocht, gemiddeld een hogere temperatuur zal hebben dan de buitenlucht. De COP (Coëfficiënt of Performance) zal daarom bij een systeem met bodemlus gemiddeld hoger zijn dan van een systeem gebaseerd op lucht/ water warmtepomp. Als voorbeeld gaf Rob voor een woning die met ketel een jaargebruik heeft van 1.600 m3 gas bij een luchtwarmtepomp ca. 4.300 kWh nodig zal hebben, met een bodemlus is dat ca. 1.000 kWh minder.
Arie de Jong uit Zoetermeer kon bevestigen dat voor zijn vergrote tussenwoning uit 1983 met een gasverbruik van ca. 900 m3 in het verleden daar nu een verbruik van c.a. 1.900 kWh tegenover staat. Hij komt op een COP van 6. Luchtwarmtepompen rekenen vaak met een COP van ca. 4 voor bij buitenlucht van 7 oC. Dat betekent per kWh elektra worden 4 keer zoveel warmte geleverd. Ervaring leerde bij Arie dat de standaard radiatoren niet geschikt zijn vanwege de lagere temperatuur van het verwarmingswater. Indicatie voor de kosten gaf Arie aan ca. € 25.000 in 2021. De aanleg van de lus kon in zijn voortuin en er was voldoende ruimte aan de binnenzijde om de aan- en afvoer naar de warmtepomp op de tweede etage te brengen.
Onder bepaalde voorwaarde kan een bodemlus systeem ingezet worden voor koeling in de zomer. Dit kan voor de bron aantrekkelijk zijn omdat dan de in de winter onttrokken warmte wordt gecompenseerd. Bij beperkte warmte uitwisseling met de aangrenzende bodem kan de bron onderkoeld raken.
Prima informatiesessie gisterenavond. NIBE en Triple Solar gaven fact & figures over hun water – water warmtepomp oplossingen. Er werd met scherp geschoten , en per oplossing presenteerde een klant de benodigde investering(geen sinecure), de impact van de installatie(lees: verbouwing), het leertraject (een jaar). Complimenten. Hier heb je tenminste wat aan.
Warmtepomp met PVT-panelen
Sander Huijser van Triple Solar (produceert in Emmen) laat zien dat het thermische gedeelte van PVT-panelen als warmtewisselaar te benutten zijn. Ook hier wordt gebruik gemaakt van glycol als drager. Triple solar heeft specifiek voor de Nederlandse omstandigheden een compacte vrijwel geruisloze warmtepomp als binnen unit ontwikkeld. Met dit systeem is er slechts ruimte op het dak nodig en daarmee is het voor grondgebonden woningen breder toepasbaar dan de bodemlus. De PVT-panelen zijn ongeveer twee keer zo zwaar dan de PV-panelen. Met dit systeem zit je niet met de vraag hoe breng ik de leiding van de bodemlus of van de buitenunit naar binnen. De warmtewisselaar staat binnen net zoals bij het bodemlus systeem en is daar minder gevoelig voor slijtage.
Voor het rendement hanteert Triple Solar SPF formule (Seasonal Performance Factor) en komt uit voor verwarmen op 5,2 en voor warm tapwater 3,9. [1]
Dick Hol uit Bergen heeft het systeem toegepast in zijn kleine vrijstaande woning in Heiloo, bouwjaar 1938 met ca. 300 m3. Hij heeft 8 PVT panelen op het oostelijke dakvlak en 12 PV panelen op het westelijke dakvlak. Na het aanbrengen van vloerisolatie en na isoleren van de muren met EPS-korrels voldoet het systeem. Als warmteafgifte bron heeft hij lage temperatuur radiatoren met ventilatoren geplaatst.
[1] SPF = opgewekte verwarmingsenergie per jaar (kWh/a) / verbruikte elektriciteit om warmte op te wekken (kWh/a)